Wat is Arbitrage?

1. Arbitrage

In de meeste landen, waaronder België en Nederland, bestaat specifieke wetgeving op het gebied van arbitrage. In België wordt arbitrage geregeld in het Gerechtelijk Wetboek, deel VI, "Arbitrage".

Het is in het bedrijfsleven vrij gebruikelijk dat in contracten een arbitrageclausule wordt opgenomen. Dit betekent dat partijen van tevoren overeenkomen om eventuele (toekomstige) geschillen die uit het contract zullen voortvloeien aan een of meer arbiters (oneven in aantal) voor te leggen ter beslechting. Sommige bedrijven bepalen in hun algemene voorwaarden dat eventuele geschillen aan arbitrage zullen worden onderworpen. Partijen kunnen ook een arbitrageovereenkomst aangaan nadat tussen hen een geschil is ontstaan.

Partijen kunnen in het contract ook bepalen aan welk arbitrage-instituut de eventuele geschillen zullen worden voorgelegd. Partijen kunnen, bijvoorbeeld in het geval van een internationaal contract, in het contract bepalen volgens de wetgeving van welk land, bij welk arbitrage-instituut, en in welke procestaal het beslechten van hun geschillen zal worden gevoerd. Een voorbeeld van een arbitrageclausule luidt:

“Als wederzijdse garantie en verbintenis tot snelle geschillenregeling door arbitrage, is de RAAD VOOR ARBITRAGE V.Z.W. belast met de aanstelling van scheidsrechters welke bevoegd zullen zijn elk geschil voortspruitend uit huidig contract, definitief te beslechten conform haar werkingsreglement. Deze clausule vervangt alle hiermee strijdige bevoegd-heidsclausules.”

Het grootste voordeel van arbitrage ten opzichte van een gewone gerechtelijke procedure is dat een arbitrageprocedure sneller verloopt dan een proces voor de gewone rechtbank. Voorts is een arbitrageprocedure informeler dan bij de gewone rechter. Een voordeel is ook (bijvoorbeeld als bedrijfsgeheimen op het spel staan) dat een arbitrageprocedure niet openbaar is, terwijl bij de gewone rechter de zitting en de uitspraak openbaar zijn. Een beroepsprocedure is bovendien niet mogelijk.

In internationale geschillen vormen de mogelijkheden tot erkenning en tenuitvoerlegging van arbitrale uitspraken een groot voordeel ten opzichte van rechtspraak bij de gewone rechter. Voor de erkenning en tenuitvoerlegging van arbitrale uitspraken bestaat een verdrag, te weten: het Verdrag van New York van 1958, waarbij meer dan 140 landen zijn aangesloten, terwijl de vergelijkbare regelingen voor de erkenning en tenuitvoerlegging van rechterlijke uitspraken een veel minder groot toepassingsbereik hebben.

2. Arbiters

Als arbiters worden gewoonlijk juristen en/of deskundigen uit de branche (bijvoorbeeld bouwkundigen) aangesteld. Meestal wordt één of worden drie arbiters benoemd, in elk geval een oneven aantal, dit laatste om te voorkomen dat de "stemmen staken".

3. Kosten

Bij arbitrage zullen partijen de kosten van de arbiters moeten betalen. Soms worden de kosten van een arbitrageprocedure (de kosten van een arbitrage-instituut, de arbiterhonoraria en de kosten van rechtsbijstand van elk van de partijen) evenredig verdeeld tussen de partijen, maar meestal zal de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld tot betaling van de kosten van de arbitrage. Het systeem van de toewijzing van de kosten kan als voordeel hebben dat men niet roekeloos zal beslissen een geding te beginnen, aangezien het risico bestaat dat men voor de kosten moet opdraaien als men het geding verliest.

Hoewel partijen zich bij een arbitrageprocedure kunnen doen bijstaan door een advocaat, is dit in het algemeen niet vereist, terwijl dit bij een procedure voor de gewone rechtbank wel verplicht is. Dit betekent in het algemeen een kostenbesparing, hoewel opgemerkt moet worden dat een gebrek aan juridische kennis de zaak kan schaden. Bij de meeste arbitrageprocedures staan de kosten van tevoren vast: voor het in behandeling nemen van een geschil wordt een vastgesteld tarief berekend volgens de schalen vastgelegd in het werkingsreglement.